دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
" لیلی و مجنون" نظامی یکی از پرتقلیدترین آثار تاریخ ادبیات فارسی است که شاعران متعددی با آن طبعآزمایی کردهاند و دامنۀ نفوذ آن تا حدی است که مرزهای متون ادبی را درنوردیده و به عرصۀ سینما و تئاتر کشیده شدهاست. سال 1349 ه.ش. زمانی است که سیامک یاسمی با تأثر از اثر نظامی و روایات دیگر داستان، فیلمی از لیلی و مجنون ارائه داد که در این مقاله، محتوا و شگردهای روایی آن با اثر نظامی در چهار بخش تشابهات، تفاوتها، محذوفات و اضافات با یکدیگر مقایسه شده و به رابطۀ علیّ و معلولی رخدادهای دو روایت پرداخته شدهاست. روایت فیلم فاقد برخی از رخدادهای اثر نظامی است و این رخدادها گاه چندان فرعی و خام است که هم با واقعیت و زمان رخداد داستان ناسارگارند و هم پیوند استواری با شاکلۀ اصلی داستان ندارند. از طرفی، افزودههای فیلم باعث تقویت ابعاد داستانپردازی و آفرینش شخصیّتها شده و بر کشش و زیبایی داستان افزودهاست. برخی رخدادهای روایت نظامی فاقد رابطۀ علیّ و معلولی است و بیشتر شخصیّتهای فرعی هم، نقشی خنثی و حضوری گذرا در داستان دارند، درحالیکه میان بیشتر رخدادهای فیلم رابطۀ علیّ و معلولی برقرار است و اغلب شخصیّتها هم نقشی پویا و حضوری پررنگ در داستان دارند.
)